वद्रीनारायण बस्नेत, पूर्वमन्त्री
(पूर्व प्रधानमन्त्री स्व.सुशील कोइराला सहपाटी)
मेरो भेट सुशील कोइरालासँग २०१७ साल पुसमा विराटनगरमा भएको हो । राजा महेन्द्रले ‘कू’ गरेर निर्वाचित सरकार अपदस्त गरी विपी कोइरलालाई जेल हालेपछि उनी आन्दोलको दौरान विराटनगर पुगेका थिए । तत्कालीन सरकार विरुद्धको आन्दोलन गर्न आएका उनलाई म लगायत विनोद अर्याल, राजेन्द्र गुप्ताले साथ दियौं ।
सधै जसो सुटबुट लगाएर बस्ने सुशीललाई ०१७ सालको सरकार भंग भएपछि बीपीले सुशीला भाउजूको हेरचाह र पार्टीको गतिविधिमा सक्रिय रहनु भनेपछि उनी सादगी भएर राजनीतिमा होमिए । सरल र निष्ठा उनको आदर्श हुन् ।
उनी विराटनगर आएपछि नेपाली कांग्रेसले राजालाई असहयोग गर्न भूमिगत गतिविधि सञ्चालन गर्ने निर्णय गर्यो । हामीले उनलाई साथ दियौं । कतिपय मान्छे उनको योगदानबारे बुझ्दै नबुझी कुरा गर्ने गर्छन् । उनी पार्टीका लागि कटिवद्ध र इमान्दार भएर काम गर्थे त्यसबेला हाम्रो काम भनेको विराटनगरको टेलिफोनको तार काट्ने, पार्टीको पर्चा पम्पलेट बाड्ने र राजालाई असहयोग पुग्ने खालका गतिविधि सञ्चालन गर्ने हुन्थ्यो । ‘हामी ‘टेररिष्ट’ मुभमेन्ट गर्दै थियौ । यही क्रममा २०१७ साल फागुनमा दुहवीको पुल जलाउने कार्यको नेतृत्व कोइरालाले गरेका थिए । विराटनगर आउजाउ गर्ने एकमात्र गाडी कुदने रोड थियो । विराटनगर इटहरी रोड । त्यसबेला सरकारी गाडी विराटनगर आउन नदिन कांग्रेसले दुहवी पुल जलाउने निर्णय ग¥यो । उक्त कार्य सुशीलको नेतृत्वमा विनोद र मैंले गरेको थियौं । ‘बेलुका सात बजे २ टीन मट्टितेल,सन्ठी र पराल गोरू गाडामा लोड गरेर लाग्यौ । बद्रीनारायण भन्छन् ‘‘पुल जलाउन अघि कताबाट जलाउने भन्दै एक पटक हेर्न खोलातर्फ झ¥यौ । खोला छेउमा आउदा बदेल चरे जस्तै आवाज आयो । मैले सुशील दालाई ब“देल चरे जस्तै आवाज आयो भने । कोइराला सर्तक भए । मस“ग सलाई थियो । बालेर हेर्दा पुलिस त्रिपाल टा“गेर सुतेका रहेछन् ।पुलिस देखेपछि सुशील दाले सलाई निभएर गो ब्याक’ गो ब्याक भन्दै मेरो पाखुरा समातेर तान्नु भयो ।’ दुहवीको बुढीखोलामा रहेको पुल जलाउने योजना असफल भएपछि हामी राति एक बजे विराटगर फर्कियौं ।
क्रान्तिकारी गतिविधि गर्दै गर्दा विराटनगरमा रहेको माल अड्डामा उनले बम हानेका थिए । सुरक्षा खतरापछि सुशील कोइराला बानरस तर्फ लागें । लामो समय हाम्रो भेट हुन पाएन । कोइराला अरू मानिससँँग नरिसाउने, सरल र सहयोगी स्वभावका थिए । पछिल्लो पटक उनी प्रधानमन्त्री भएका बेला विराटनगर आउनु भएको थियो । भेटघाट गर्दा मैले दुहवी घटना सम्झनु हुन्छ भनेर सोधेको थिए । उनले हल्का मुस्कुराउँदै भने‘अरे त्यो रात…’ दुहवी पुल जलाउदा घटना उनले सुनाए । मलाई निकै खुसी लाग्यो । आखिर जिन्दगी कति लामो छ ? एउटा ऐतिहासिक घडीमा ती योद्धासँग काम गर्न पाउदा गर्व महसुस हुन्छ । सुशीलको काम गर्ने हिम्मतलाई म सलाम गर्छु ।
२०३० सालमा ‘प्लेन हाइज्याक’ गरेपछि सुशीललाई हतियार किन्न पाकिस्तान पठाइयौ । प्लेन अपहरण गरेको पैसाले पाकिस्तानबाट हतियार ल्याउ“दा उनलाई वागा बोर्डरमा भारतीय प्रहारीले पक्राउ गर्यो । इन्डियन इन्टेलीजेन्स व्यूरोको सहयोगमा हतियार ल्याउदै गरेका शुशीललाई व्यूरोले नै समात्यो । उनलाई दुई बर्ष भन्दा बढी भारतको तिहाड जेलमा राखियो । ‘त्यतिबेला पाकिस्थानबाट पार्टीका लागि हतियार ल्याउन खोजेकोले पनि होला सायद भारतले उनी प्रधानमन्त्री हुँदा जति सहयोग गर्नुपर्ने गरेन्’ बस्नेत भन्छन् । तिहाड जेलमा उनीप्रति गरेको व्यवहारले गर्दा कोइराला पनि भारतसँग सधै असन्तुष्ट रहेको बस्नेतको बझाइछ । कोइराला पार्टीले दिएको जिम्मेवारी कुसलताकासाथ निर्वाह गर्ने इमान्दार थिए । कोइराला वितेको खबरले म निकै मर्माहक भए ।
सधै जसो सुटबुट लगाएर बस्ने सुशीललाई ०१७ सालको सरकार भंग भएपछि बीपीले सुशीला भाउजूको हेरचाह र पार्टीको गतिविधिमा सक्रिय रहनु भनेपछि उनी सादगी भएर राजनीतिमा होमिए । सरल र निष्ठा उनको आदर्श हुन् ।
उनी विराटनगर आएपछि नेपाली कांग्रेसले राजालाई असहयोग गर्न भूमिगत गतिविधि सञ्चालन गर्ने निर्णय गर्यो । हामीले उनलाई साथ दियौं । कतिपय मान्छे उनको योगदानबारे बुझ्दै नबुझी कुरा गर्ने गर्छन् । उनी पार्टीका लागि कटिवद्ध र इमान्दार भएर काम गर्थे त्यसबेला हाम्रो काम भनेको विराटनगरको टेलिफोनको तार काट्ने, पार्टीको पर्चा पम्पलेट बाड्ने र राजालाई असहयोग पुग्ने खालका गतिविधि सञ्चालन गर्ने हुन्थ्यो । ‘हामी ‘टेररिष्ट’ मुभमेन्ट गर्दै थियौ । यही क्रममा २०१७ साल फागुनमा दुहवीको पुल जलाउने कार्यको नेतृत्व कोइरालाले गरेका थिए । विराटनगर आउजाउ गर्ने एकमात्र गाडी कुदने रोड थियो । विराटनगर इटहरी रोड । त्यसबेला सरकारी गाडी विराटनगर आउन नदिन कांग्रेसले दुहवी पुल जलाउने निर्णय ग¥यो । उक्त कार्य सुशीलको नेतृत्वमा विनोद र मैंले गरेको थियौं । ‘बेलुका सात बजे २ टीन मट्टितेल,सन्ठी र पराल गोरू गाडामा लोड गरेर लाग्यौ । बद्रीनारायण भन्छन् ‘‘पुल जलाउन अघि कताबाट जलाउने भन्दै एक पटक हेर्न खोलातर्फ झ¥यौ । खोला छेउमा आउदा बदेल चरे जस्तै आवाज आयो । मैले सुशील दालाई ब“देल चरे जस्तै आवाज आयो भने । कोइराला सर्तक भए । मस“ग सलाई थियो । बालेर हेर्दा पुलिस त्रिपाल टा“गेर सुतेका रहेछन् ।पुलिस देखेपछि सुशील दाले सलाई निभएर गो ब्याक’ गो ब्याक भन्दै मेरो पाखुरा समातेर तान्नु भयो ।’ दुहवीको बुढीखोलामा रहेको पुल जलाउने योजना असफल भएपछि हामी राति एक बजे विराटगर फर्कियौं ।
क्रान्तिकारी गतिविधि गर्दै गर्दा विराटनगरमा रहेको माल अड्डामा उनले बम हानेका थिए । सुरक्षा खतरापछि सुशील कोइराला बानरस तर्फ लागें । लामो समय हाम्रो भेट हुन पाएन । कोइराला अरू मानिससँँग नरिसाउने, सरल र सहयोगी स्वभावका थिए । पछिल्लो पटक उनी प्रधानमन्त्री भएका बेला विराटनगर आउनु भएको थियो । भेटघाट गर्दा मैले दुहवी घटना सम्झनु हुन्छ भनेर सोधेको थिए । उनले हल्का मुस्कुराउँदै भने‘अरे त्यो रात…’ दुहवी पुल जलाउदा घटना उनले सुनाए । मलाई निकै खुसी लाग्यो । आखिर जिन्दगी कति लामो छ ? एउटा ऐतिहासिक घडीमा ती योद्धासँग काम गर्न पाउदा गर्व महसुस हुन्छ । सुशीलको काम गर्ने हिम्मतलाई म सलाम गर्छु ।
२०३० सालमा ‘प्लेन हाइज्याक’ गरेपछि सुशीललाई हतियार किन्न पाकिस्तान पठाइयौ । प्लेन अपहरण गरेको पैसाले पाकिस्तानबाट हतियार ल्याउ“दा उनलाई वागा बोर्डरमा भारतीय प्रहारीले पक्राउ गर्यो । इन्डियन इन्टेलीजेन्स व्यूरोको सहयोगमा हतियार ल्याउदै गरेका शुशीललाई व्यूरोले नै समात्यो । उनलाई दुई बर्ष भन्दा बढी भारतको तिहाड जेलमा राखियो । ‘त्यतिबेला पाकिस्थानबाट पार्टीका लागि हतियार ल्याउन खोजेकोले पनि होला सायद भारतले उनी प्रधानमन्त्री हुँदा जति सहयोग गर्नुपर्ने गरेन्’ बस्नेत भन्छन् । तिहाड जेलमा उनीप्रति गरेको व्यवहारले गर्दा कोइराला पनि भारतसँग सधै असन्तुष्ट रहेको बस्नेतको बझाइछ । कोइराला पार्टीले दिएको जिम्मेवारी कुसलताकासाथ निर्वाह गर्ने इमान्दार थिए । कोइराला वितेको खबरले म निकै मर्माहक भए ।
(बस्नेतसँग न्युज-नेपालका बिराटनगर संवाददाता हरि अधिकारीले गरेको कुराकानीमा आधारिक)
No comments:
Post a Comment